Với giá trị kiến trúc, văn hóa và nghệ thuật, chùa cổ Hội Phước được ví như di sản đặc sắc của vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Chùa Hội Phước (xã Tân Nhuận Đông, Đồng Tháp) là ngôi chùa cổ có từ đời vua Thiệu Trị năm thứ 5 (1845). Đương thời, chỉ là một thảo am của bà Trần Thị Ngôn dựng lên để tu niệm. Năm 1845, bà xuất gia ở chùa Huệ Lâm (Gia Định), được ban cho pháp danh là Như Định. Năm 1849, Tổ đình Giác Lâm (Gia Định) tiến cử hòa thượng Liễu Ngọc Phổ Minh về trụ trì thảo am và từ đó đặt tên là Hội Phước Tự.
Năm 1850, hòa thượng Liễu Ngọc bắt đầu xây dựng chùa với những công trình như: Chánh điện, tổ đường, đông đường, tây đường, giảng đường và tiền đường, công trình xây dựng mãi đến năm 1891 mới hoàn thành.
Chùa cổ Hội Phước (Đồng Tháp) là công trình tiêu biểu, vừa lưu giữ nét truyền thống, vừa mang hơi thở hiện đại, trở thành điểm nhấn văn hóa – tâm linh của vùng đất sen hồng.
Chùa Hội Phước nằm cách trục đường chính gần 400 m, trên khuôn viên rộng khoảng 5.500 m², tách biệt nhưng không xa cách, tạo không gian yên tĩnh cho người tìm về. Toàn thể công trình được xây dựng theo lối kiến trúc “nội công, ngoại quốc” quen thuộc trong kiến trúc chùa Việt. Trục trung tâm gồm tiền đường, chính điện, tổ đường, tạo nên xương sống của quần thể. Bao quanh là giảng đường, tăng xá bố trí cân đối, hài hòa
ẢNH: THANH QUÂN
Cổng tam quan, tiền đường và chính điện cổng chính của chùa là cổng tam quan cổ lầu, mái hai tầng, đặt trên nền cao bốn bậc
ẢNH: THANH QUÂN
Cổng được chạm khắc công phu, trang trí rồng uốn lượn, trên đỉnh đặt tượng Phật Mẫu Chuẩn Đề, thể hiện ranh giới giữa đời thường và cõi thiền
ẢNH: THANH QUÂN
Sau cổng là Tiền đường – lớp “đệm” trước khi bước vào chính điện. Công trình dài 24 m, bố cục 5 gian 2 chái, nền cao sáu bậc, không gian thoáng rộng với nhiều hàng cột
ẢNH: THANH QUÂN
Các cột đá ngoài cùng chạm hình rồng tinh xảo, cột gỗ phía trong đặt trên bệ đá, treo liễn đối chữ Hán. Trung tâm tiền đường là tượng Phật Di Lặc bằng đá, hai bên là tượng Hộ Pháp Chư Thiên và Diêm Nhiên Đại Sĩ
ẢNH: THANH QUÂN
Chính điện là nơi uy nghiêm nhất. Cũng theo bố cục 5 gian 2 chái nhưng nổi bật nhờ cổ lầu cao vút, tạo vẻ hùng vĩ. Khác với sự sáng thoáng của tiền đường, không gian bên trong chính điện trầm mặc, linh thiêng. Tại đây thờ 3 pho tượng Tam Thế Phật, được tạc từ đá Hải Nam Hoàng Hoa Lê Mộc mang giá trị nghệ thuật và lịch sử quý giá
ẢNH: THANH QUÂN
Nội thất sử dụng nhiều chi tiết gỗ chạm trổ tinh xảo, ánh sáng được điều tiết chủ động bằng hệ thống đèn treo, tạo cảm giác uy nghiêm, huyền bí
ẢNH: THANH QUÂN
Ngoài khu vực chính, chùa còn có vườn tháp Tổ ở hướng nam – nơi lưu giữ tro cốt các bậc tiền nhân từng trụ trì
ẢNH: THANH QUÂN
Khuôn viên được điểm xuyết hồ nước, sân vườn, tiểu cảnh như hồ Quán Âm, sân thiên tĩnh… tạo không gian thanh thoát, trầm mặc
ẢNH: THANH QUÂN
Ngoài ra, chùa còn có tháp chuông cao 20 m đặt gần cổng phụ phía đông
ẢNH: THANH QUÂN
Nhiều hạng mục chính của chùa vẫn giữ kết cấu gỗ với chạm khắc tinh vi; trong khi các công trình phụ sử dụng bê tông giả gỗ, vừa tiết kiệm chi phí vừa tạo không gian rộng thoáng. Sự thống nhất về màu sắc và vật liệu giúp toàn thể công trình vẫn giữ nét cổ kính, trang nghiêm
ẢNH: THANH QUÂN
Không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tâm linh, chùa Hội Phước còn là điểm nhấn văn hóa của Đồng Tháp. Công trình góp phần phản ánh tiến trình phát triển của kiến trúc chùa Nam bộ và vai trò quan trọng của Phật giáo trong đời sống tinh thần người dân miền sông nước.
ẢNH: THANH QUÂN