Vào mùa trám đen, nhiều lao động ở vùng núi Hà Tĩnh rủ nhau đi hái trám thuê. Họ phải bám trụ cheo leo giữa lưng chừng cây, đối mặt với nguy hiểm nhưng bỏ túi tiền triệu mỗi ngày.
Mùa trám đen ở Hà Tĩnh bắt đầu từ giữa tháng 8 và kéo dài đến cuối tháng 10. Đây là thời điểm người dân các xã miền núi như Hương Sơn, Kim Hoa, Sơn Giang, Sơn Tiến… bước vào vụ thu hoạch, nhộn nhịp từ vườn đồi đến chợ quê. Trám đen được xem là loại quả đặc sản, mang lại giá trị kinh tế cao và gắn bó với đời sống của người dân vùng cao từ bao đời nay.
Cùng với người trồng trám, những năm gần đây, nghề hái trám thuê cũng dần hình thành và phát triển. Đây được đánh giá là nghề có thu nhập tương đối cao, song công việc này tiềm ẩn nhiều nguy hiểm do đặc thù cây trám cao từ 10-35m, thân trơn, cành giòn, dễ gãy.
Cây trám thường cao từ 10-35 mét, buộc người hái phải leo trèo ở độ cao lớn. Họ dùng liềm buộc vào đầu sào để cắt từng chùm quả cho rơi xuống đất. Chỉ cần sơ ý, người hái có thể gặp tai nạn nghiêm trọng.
Anh Tống Ngọc (SN 1996, xã Sơn Giang) cho biết: “Mỗi ngày tôi hái được 1 đến 1,5 tạ trám, thu nhập khoảng 1-1,2 triệu đồng. Tuy nhiên, nghề này rất nguy hiểm, nhiều người ngại không dám làm”.
Theo anh Ngọc, dụng cụ để hái trám khá đơn giản, gồm một bộ dây đai an toàn, cây sào dài khoảng 10 mét và 1 cây liềm sắc.
“Không phải ai cũng có thể làm được nghề này. Người hái trám cần có sức khỏe tốt, sự dẻo dai và kỹ thuật khéo léo để không làm gãy cành, đồng thời đảm bảo quả không bị trầy xước, giảm giá trị. Mỗi ngày trèo lên cây hái trám khá mệt và rủi ro, nhưng tôi cảm thấy vui vì cho thu nhập khá cao”, anh nói.
Người dân miền núi Hà Tĩnh cho biết, trám đen là cây thân gỗ. Mỗi cây trám trưởng thành có thể cho hàng chục kg quả mỗi mùa. Đặc biệt, những cây trám cổ thụ có tuổi đời trên 50 năm có thể mang lại thu nhập từ 5 đến 15 triệu đồng trong một mùa.
“Trám cổ thụ rất được thị trường ưa chuộng vì quả to, thơm, ăn bùi. Trám cao sản tuy năng suất tốt nhưng người tiêu dùng lại không chuộng bằng”, ông Nguyễn Hiền (SN 1950, xã Hương Sơn) nhận xét.
Ngay từ đầu vụ, giá trám đen tại vườn đã dao động từ 60.000-70.000 đồng/kg, trong khi giá bán sỉ khoảng 80.000 đồng/kg. Sau khi sơ chế, giá thành phẩm có thể lên tới 100.000-110.000 đồng/kg. Trung bình, để có 1kg trám đen cần từ 70-90 quả, nghĩa là mỗi quả trám có giá hơn 1.000 đồng.
“Năm ngoái có thời điểm, một quả trám được mua với giá lên tới 2.000 đồng”, chị Nguyễn Thị Hiền (SN 1983), một thương lái chuyên thu mua trám đen tại xã Sơn Giang, chia sẻ.
Vào mùa hái trám, thương lái lại đổ về vùng đất Hương Sơn để thu mua. Chị Nguyễn Thị Huế (thương lái thu mua trám), kể rằng mỗi ngày chị thu mua từ 2 đến 3 tạ trám đen để phân phối cho các đầu mối tiêu thụ. Trừ chi phí thuê người hái và vận chuyển, thu nhập mỗi ngày khoảng 500.000 đồng.
Ngoài việc bán quả tươi, người dân còn chế biến trám thành nhiều món ăn đặc trưng như trám kho cá, trám kho thịt, xôi trám, trám muối… Những món ăn dân dã này ngày càng được ưa chuộng, cả ở trong tỉnh và tại nhiều địa phương khác.
Không chỉ là thực phẩm, trám đen còn được Đông y đánh giá cao với nhiều công dụng như sinh tân, giải độc, chữa đau họng, giải rượu… Nhờ những giá trị ấy, trám đen ngày càng được thị trường ưa chuộng, trở thành loại quả đặc sản có giá trị cao của Hà Tĩnh.
Nhờ đầu ra ổn định, những năm gần đây, trồng trám đen đang trở thành hướng phát triển kinh tế bền vững cho nhiều hộ dân miền núi. Nhiều hộ gia đình đã mở rộng diện tích trồng trám không chỉ để tăng thu nhập, mà còn góp phần phủ xanh đất đồi, tạo sinh kế lâu dài.
Nguồn: https://vietnamnet.vn/cheo-leo-tren-cay-hai-qua-dac-san-nong-dan-ha-tinh-bo-tui-tien-trieu-moi-ngay-2440586.html